ඓතිහාසික මිහින්තලය පුදබිම – ස්ථානීය විස්තර සංග්‍රහය

සිංහල බොදුනු සංස්කෘතියේ තිඹිරිගෙය වන මිහින්තලය අනුබුදු මිහිදු හිමියන් ලක්දිවට බුදුදහම ගෙන පැමිණ ප්‍රථම ධර්ම දේශනාවන්ගෙන් ආලෝකමත් වූ පුණ්‍ය ස්ථානයයි. අනුරාධපුර අවධියේ එළාර නම් දකුණු ඉන්දීය ආක්‍රමණිකයා පවා මෙම භූමියට පැමිණ භික්ෂූණ් වහන්සේලා වැඳ පුදාගනිමින් මෙහි සංචාරය කර තිබේ. මිහිදු හිමියන්ගේ ආගමනයෙන් අනතුරුව මිහින්තලාව බෞද්ධ ආරාමික මධ්‍යස්ථානයක් පමණක්ම නොවී එය බෞද්ධයින් ප්‍රමුඛ සියඵ ශ්‍රී ලාංකේයන්ගේ වන්දනාවට පාත්‍ර වූ සංචාරක කේන්ද්‍රයක් බවට ද පත්ව තිබේ. සේල චෛත්‍යය, අම්බස්ථල මහ සෑය, කණ්ඨක චේතිය, ඇත් වෙහෙර ආදී වූ මිහින්තලා පරිශ්‍රයේ දක්නට ඇති අනේකවිධ ස්තූපයන් ද, ආරාධනා ගල ඇතුඵ විහාර භූමිය ද බැතිමතුන්ගේ වන්දනාවට පාත්‍ර වේ. වර්තමානයේ දී මිහින්තලාව යනු වසරේ සෑම දිනකම දෙස් විදෙස් සංචාරකයින් සහ බැතිමතුන් සැරිසරන භූමි භාගයකි. විශේෂයෙන්ම සෑම වසරකම පොසොන් පොහොය යනු සියඵ ශ්‍රී ලාංකේයන් මිහින්තලා පුණ්‍ය භ ූමිය වැඳ පුදා ගන්නා පොහෝ දිනයයි. එසේ ලක්ෂ්‍ය සංඛ්‍යාත පිරිසක් පොසොන් මාසයෙහි මෙම පුරා පරිශ්‍රයට පැමිණෙන අතර මිහින්තලාවේ ප්‍රධාන ගල් පඩිපෙල ආශ්‍රිත නටබුන් හැරුණු විට අප්‍රකට ස්ථානයන් සහ ගමන් කිරීමේ දුශ්කර නමුත් අතිශය සෞන්දර්යාත්මක පරිසරයන් කෙරෙහි ඔවුන් තුළ ඇත්තේ අඩු අවබෝධයකි. එහෙයින් මිහින්තලාවට පැමිණෙන සියඵ බැතිමතුන්ගේ සහ සංචාරකයින්ගේ පරිශීලනය උදෙසා සරල ස්ථානීය විස්තරයක් සහ මිහින්තලාවේ ඓතිහාසික පසුබිම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් මෙම කෘතිය රචනා කර තිබේ.